Steeds maar weer over je eigen grenzen gaan, gestrest door het leven vliegen, het hoofd moeten bieden aan privéproblemen: dat zijn ingrediënten voor complete lichamelijke en geestelijke uitputting: oftewel een burn-out.
Een op de zeven werknemers heeft last van burn-outachtige klachten, blijkt uit onderzoek. Langdurige vermoeidheid is een van de voortekenen.
Mensen met veel wilskracht, een grote betrokkenheid bij hun werk en een verregaand verantwoordelijkheidsgevoel lopen extra risico. Toch kunnen juist zij zich niet voorstellen dat een burn-out hen ooit overkomt.
Een burn-out ontstaat dan ook niet ineens, maar sluipenderwijs. Bij hevige stress of bij angst, woede en pijn geven de hersenen een alarmsignaal af aan het lichaam. Als gevolg hiervan komen er stresshormonen als adrenaline en cortisol in het bloed. Adrenaline zorgt voor de directe vecht- of vluchtreactie. Cortisol brengt het lichaam in een verhoogde staat van paraatheid, zodat er voldoende energie beschikbaar is om de situatie het hoofd te bieden.
Dit systeem werkt uitstekend zolang de stress niet te lang aanhoudt en niet te ernstig is. Want als dat wel het geval is, stijgt de cortisolspiegel tot ongezond hoge concentraties. Om energie te besparen en adequaat te reageren op stress legt cortisol namelijk het onderhoudswerk in de hersenen stil. Daardoor kun je je slechter concentreren, gaat je geheugen achteruit en kun je zelfs depressief raken. Ook je immuunsysteem raakt ontregeld, met ontstekingen en onbegrepen klachten tot gevolg.
Burn-out begint met cognitieve klachten, maar eindigt met een ziek lichaam. Grijp dus in als je te lang onder druk staat. Want als het eenmaal zover is, duurt het normaliseren van het stress- systeem maanden tot jaren.