Welkom
Ben jij verpleegkundige en werk je in een ziekenhuis? Leuk dat je op deze pagina bent beland. Je vindt hier informatie over onderbrekingen in de zorg, en tips om deze op jouw afdeling te verminderen.
Het doel van deze pagina is om de bewustwording over onnodige onderbrekingen te vergroten, en lezers op ideeën te brengen om de praktijk van onderbreken bespreekbaar te maken. De verwachting is, dat met het terugdringen van minder nuttige interrupties, de werkdruk afneemt en het werkplezier toe.
Inleiding
Als verpleegkundige word je vaak onderbroken in je bezigheden. Dat is normaal in een complexe setting als een ziekenhuis. Onderbrekingen ontstaan door onder meer de onvoorspelbaarheid van de zorg, de toestand van de patiënt en de noodzaak om met collega’s en andere disciplines te overleggen. Ook het organiseren en coördineren van de zorg brengt onderbrekingen met zich mee.
Gevolgen van onderbrekingen
Hoewel onderbrekingen er dus bij horen, kunnen ze ook storend zijn, zeker tijdens een drukke dienst. Zo is bekend dat onderbrekingen tot fouten en vergissingen kunnen leiden, en dus gevolgen hebben voor de patiëntveiligheid. Bovendien zijn waarschijnlijk niet alle onderbrekingen nuttig en nodig.
Te veel onderbrekingen zorgen voor een gevoel van onrust en een vol hoofd. De werkdruk wordt hierdoor als hoger ervaren. Tegelijkertijd is het moeilijk om niet op een onderbreking in te gaan, want je wilt goede zorg leveren, en klaarstaan voor je collega. Zelfs als je hierdoor soms niet toe komt aan andere taken. Onderbrekingen gaan dan ook dikwijls ten koste van rustmomenten en pauzes.
Onderzoek
Martine Vecht deed onderzoek naar onderbrekingen onder verpleegkundigen. Ze merkte dat verpleegkundigen er zo aan gewend zijn om gestoord te worden, dat ze nauwelijks door hebben hoe vaak dit eigenlijk gebeurt. Dat is jammer, want door meer bewustzijn kan het aantal onderbrekingen best omlaag worden gebracht. Dat scheelt fouten en vergissingen, maar brengt ook het gevoel van werkdruk omlaag en zorgt ervoor dat verpleegkundigen gemakkelijker pauzes kunnen nemen.
Voorbeelden
Hieronder staan voorbeelden van onnodige onderbrekingen. Deze onderbrekingen kunnen voorkomen worden door bijvoorbeeld de processen beter in te richten of betere afspraken te maken.
- Je bent in de teampost aan het werk achter de computer. Een collega vraagt jou hoe het met mijnheer Draaisma is, die gisteren erg slecht lag. Deze informatie staat echter ook in het dossier.
- De diëtiste is langs geweest en wil haar beleid aan jou terugkoppelen. Zij kan de arts namelijk niet te pakken krijgen. Nu moet jij de arts gaan zoeken om de informatie door te spelen.
- Er zijn aanvullende onderzoeken nodig voor mijnheer Draaisma. De arts heeft het druk en vraagt jou om deze aan te vragen.
- Mijnheer Draaisma zal worden overgeplaatst naar een hospice. Je regelt hiervoor de nodige zaken middels de gebruikelijke ontslagprocedure. Die middag krijg je een telefoontje. Het transferbureau heeft nog vragen.
- Terwijl je op weg bent naar mijnheer Draaisma, kom je een collega in de gang tegen. Die loopt te zoeken naar materialen. ‘Weet jij waar de glijzeilen liggen,’ vraagt ze.
Onderbrekingen op de agenda
Maar hoe zet je onderbrekingen op de agenda? Daarvoor vind je op deze pagina tips. Ook kun je blogjes lezen van afdelingen waar geprobeerd is het aantal onderbrekingen omlaag te brengen.
Definitie van een onderbreking
‘Een ongeplande verstoring van de aandacht tijdens het uitvoeren van een taak, die ertoe leidt dat de onderhanden taak wordt afgebroken, tijdelijk gepauzeerd of zelfs helemaal beëindigd’.
We focussen op deze pagina op onderbrekingen tussen mensen. Dus niet:
- Geluiden en andere prikkels
- Gebeurtenissen in jouw buurt
- Het ‘stemmetje’ in je hoofd
Positief aan een onderbreking
- Een (acuut) probleem is meteen opgelost
- Het voorkomt soms fouten omdat iemand ingrijpt
- De onderbreker (bv een leerling) kan verder
- Je kan zelf verder, omdat je antwoord hebt gekregen
Onderbrekingen horen bij het werk in een ziekenhuis! De situatie van de patiënt verandert en de zorg beweegt mee.
Minder positief aan een onderbreking
- Ook niet zulke belangrijke dingen krijgen meteen aandacht
- Het vergroot de kans op procedurevergissingen en fouten
- Je moet meerdere dingen tegelijk onthouden => dit heet cognitieve belasting
- Het kost tijd en je komt niet toe aan eigen taken => dat kan ergernis geven
Waarom aanpakken?
Waarom zou je onderbrekingen aanpakken? Dit zijn een paar goede redenen:
- dan heb je meer tijd voor de patiënt
- dan hoef je je minder zorgen te maken dat je dingen vergeet of fouten maakt
- dan is het veel duidelijker wat je wel doet, en wat je niet doet
- dan doe je precies wat je moet doen, namelijk je concentreren op de taken die in je taakomschrijving staan
- dan help je anderen ook, want je maakt ze zelfredzaam
- dan kan je rustiger pauzeren of op tijd naar huis
Onderbrekingen voorkomen
Hoe kun je onderbrekingen voorkomen? Dat vraagt vaak eerst wat onderzoek. Je kunt kijken naar:
- Processen – hoe organiseren we het werk onderbrekingsarm
- Je eigen gedrag – waarvoor onderbreek ik
- Gedrag van anderen – waarvoor onderbreken zij
- Incidenten – het gebeurt maar één keer
- Patronen – het gebeurt telkens weer (en vaak gaat dat irriteren). Dit type onderbreking is een goede kanshebber om aan te pakken
Het aanpakken van onderbrekingen is maatwerk, maar het kan veel opleveren. In de blogjes in de kolom hiernaast lees je een paar inspiratieverhalen.
Blogs
Kun je iets bereiken met het aanpakken van onderbrekingen? Vaak wel! Het vergroot de bewustwording bij zowel de onderbreker als degene die onderbreekt. Lees hier de ervaringen van verpleegkundigen en verzorgenden. Misschien brengt het jou op ideeën.
Strategieën
Wat doen verpleegkundigen meestal als ze worden onderbroken?
- Op de onderbreking in gaan – stoppen met de ene en verder gaan met de andere taak – uit onderzoek blijkt dat dan in bijna 20% van de gevallen de 1e taak wordt vergeten
- Multitasken – dingen tegelijkertijd (proberen te) doen – maar dat zorgt voor een vol hoofd
- Mediëren – strategieën toepassen om de eerste taak te onthouden (delegeren, opschrijven, een mentale notitie maken) – veel verpleegkundigen hebben daarom een blocnote bij zich (maar vergeet niet om je notities later te verwerken)
- Voorkomen – verwachtingen managen door bijvoorbeeld te vertellen wanneer je druk bent, vragen of je nog iets kunt betekenen voor je gaat pauzeren. – Dit zouden verpleegkundigen veel meer kunnen doen.
- Blokkeren – zeggen dat het nu niet schikt, verwijzen naar het patiëntinformatiesysteem etc.