06 19 01 26 26

Dwalen (coronaweek 9)

Dat was lang geleden. Ik was op de fiets gestapt om een paar kleine boodschappen te doen. Terwijl ik zonder veel gedachten van A naar B naar C trapte, merkte ik ineens dat mijn brein aan het dwalen was langs de aandachtsgebieden van die dag. Een heldere ingeving lag aan het randje van mijn bewustzijn zonder dat ik er ook maar iets voor hoefde te doen. Ach ja, dat had ik vroeger vaak, dat vrije, moeiteloze associëren. Maar de laatste tijd niet meer. Het leek eeuwen geleden dat mijn default mode network - zoals neuropsychologen het brein in rusttoestand ook wel noemen - het stuur even van me over had kunnen nemen. Wat had ik mijn brein de laatste tijd eigenlijk weinig zijn (of haar gang) laten gaan! Niet omdat ik het drukker had dan anders. Nee, ik had het anders druk. De coronacrisis was daar debet aan. Door het ontbreken van functionele verplaatsingen (de talrijke auto-trein-fietstochtjes van huis naar klant en klant naar huis) ontbrak ook de ruimte voor dagdromerij en de talrijke creatieve invallen die daarmee doorgaans gepaard gingen. En hoewel ik na de lockdown braaf was blijven hardlopen, kwam er van andere vormen van beweging minder terecht. Daardoor [...]

Dwalen (coronaweek 9)2020-08-09T13:49:22+02:00

Privé encyclopedie

Mijn ouders hadden vroeger De Grote Spectrum Encyclopedie. Die dikke 24-delige reeks hadden ze gekocht op afbetaling. Een gigantische investering van 2500 gulden waar mijn zussen en ik als kinderen geïnteresseerd in zaten te bladeren - tot het nieuwtje eraf was. Er stonden maar weinig plaatjes in en aan pakkend schrijven deed men toen ook nog niet! Nog maar een paar jaar geleden is de encyclopedie in de papiercontainer verdwenen. Dat was wel even slikken, maar het scheelde zeker anderhalve meter en de informatie was natuurlijk vreselijk gedateerd. En wat moet je met 24 zware boeken als je over Wikipedia kunt beschikken? Zo gemakkelijk als we toegang hebben tot die online enkuklios paideia (= een afgerond totaal van kennis), zo lastig is de toegang tot die andere belangrijke bron van informatie: ons brein. Dat levert helaas totaal niet op commando de kennis die we zoeken. Daarom bouw ik sinds een paar jaar gestaag aan een online privé-encyclopedie met behulp van een app waarover jij als nieuwsbrieflezer vrijwel zeker ook kunt beschikken: OneNote. OneNote is een digitaal notitieblok dat automatisch wordt meegeleverd met een Office 365-account (en anders moet je het even downloaden - er is ook een variant voor Mac). [...]

Privé encyclopedie2020-07-13T15:59:11+02:00

Waarom je sommige dingen steevast fout blijft doen

Vanochtend was ik al vroeg uit de veren. Mijn broodfonds organiseerde een sportieve bijeenkomst met een roeiles: superleuk! Voordat we in de boot stapten, kregen we ‘droog’ wat instructie. Over de optimale zithouding, de roeibeweging op de ‘sliding seat’ en de positie van de riemen. Een vloeiende beweging maken vergt veel oefening en het zat er niet in dat wij dat in een uurtje onder de knie zouden kunnen krijgen. Misschien dat de instructeur daarom ter geruststelling opmerking zei: 'Probeer het eerst fout, dat werkt het beste!' Nou weet ik toevallig het een en ander van leren, en iets bewust fout doen is echt niet slim. Het ontbreek ons juist vaak aan de rust en het geduld om (nieuwe) dingen bewust goed te doen. In ons hoofd kunnen we het immers al, we willen voort. Uit ongeduld heb ik in mijn leven zo al heel wat dingen fout geleerd. Zo steek ik steevast het papier verkeerd-om in de printer als ik iets tweezijdig wil kopiëren. Wanneer ik moet tanken stop ik keer op keer aan de verkeerde kant van de pomp. En bij een training sta ik echt altijd te prutsen met de beeldscherminstellingen. Grrrr! Ik vind het dom van [...]

Waarom je sommige dingen steevast fout blijft doen2020-03-29T12:22:53+02:00

Doe je brein een lol

Een tijdje terug had ik een fijne ervaring. Ik had een schriftelijk tentamen, en moest me melden op een cursuslocatie in Rotterdam. Meer dan anders had ik gestudeerd op het onderwerp, want voor open vragen moet je daadwerkelijk dingen uit je hoofd kennen (!), terwijl ik de afgelopen jaren vooral verwend ben met multiple-choicetentamens. Twee uur lang zat ik te midden van tientallen anderen onafgebroken en zeer geconcentreerd te pennen. En ik merkte dat ik het, ondanks het lastige onderwerp en de spanning van haal-ik-het, ontzettend fijn vond: de rust, de stilte, het gefocuste denkwerk en het gebrek aan afleiding. Aan die ervaring moest ik terugdenken bij het samenstellen van het webinar over werk-en-privébalans voor Zorg en Zekerheid (dat je hier kunt terugkijken). Daarin gaf ik onder meer tips om je brein tot rust te brengen: door vaker micropauzes te nemen en bewust offline te zijn. Dat zorgt er namelijk voor dat je 'taak-negatieve' brein met alle informatie die je hebt geabsorbeerd aan de slag kan. Die informatie moet worden beoordeeld, gecategoriseerd, opgeslagen of weggegooid. Wetenschappers noemen dat ‘taak-negatief’ omdat je brein deze taken pas kunt uitvoeren als je niks cognitiefs doet. Dus: je bent niet aan het vergaderen, mailen, [...]

Doe je brein een lol2018-11-26T13:39:53+01:00

Waarom slimme mensen soms domme dingen doen

Neuropsychiater Theo Compernolle is zeker niet tegen de technologische vooruitgang, maar in zijn boek Ontketen je brein (Lannoo, 2014) waarschuwt hij wel nadrukkelijk voor de nefaste gevolgen van altijd ‘aan’ staan, stress, multitasken, gebrek aan rust en open kantoren. Compernolle onderscheidt drie breinsystemen: het reflexbrein, het reflecterende brein en het archiverende brein. Het reflexbrein reageert op prikkels uit de omgeving, het reflecterende brein stelt ons in staat om na te denken en het archiverende brein ordent de informatie, zodat het denkbrein eruit kan putten. Nu heeft het reflexbrein vaak de overhand, zonder dat we het in de gaten hebben. En omdat ze hun brein onvoldoende kennen, doen slimme mensen domme dingen. Compernolle onderscheidt vijf breinboeien: De wortel van het probleem: altijd online zijn Multitasking en taakwisseling: het maakt je een warhoofdige homo interruptus Negatieve stress: de pest voor je reflecterende brein Gebrek aan pauzes en slaap: een epidemisch probleem Breinvijandige open kantoren: lawaai leidt tot cognitieve/emotionele uitputting Als we die breinsystemen niet leren te benutten, leidt onze productiviteit, creativiteit en gezondheid eronder, waarschuwt Compernolle. Dat burn-out jaarlijks 1 op de 7 mensen treft, lijkt zijn standpunt te onderstrepen. De belangrijke vraag is: hoe gaan we breinboeien te lijf met datzelfde [...]

Waarom slimme mensen soms domme dingen doen2019-01-24T15:44:22+01:00

Verwandeling

Wil je even weg van je werkplek? Dat is (behalve tijdens de lunchpauze) natuurlijk niet gepast. Terwijl wat frisse lucht juist goed kan zijn voor je arbeidsprestaties en je concentratievermogen. Met een verwandeling mag het wél. Een verwandeling is een actieve vorm van overleggen: wandeling en vergadering tegelijk. Privé doet je het waarschijnlijk al regelmatig, het bewegen stimuleert de creativiteit en verbetert de doorbloeding. Bovendien is het goed voor de saamhorigheid. Wil je in een groep verwandelen, dan moet je natuurlijk wel eerst afspraken te maken over hoe de onderwerpen besproken worden en met welk doel. Niet alle onderwerpen zullen zich er immers voor lenen.

Verwandeling2014-05-29T10:44:34+02:00

Lessen in beslissen

Soms kun je weken dubben over een besluit. Op een ander moment voel je direct haarfijn aan wat het beste is. Hoe kan dat en hoe verloopt het beslissingsproces eigenlijk? Heeft het zin om je beslissingen te beredeneren of kun je gerust afgaan op je gevoel? Dat hangt ervan af. Een nieuw huis of een nieuwe auto kun je best op je intuïtie kopen. Je onderbewuste is namelijk veel beter in staat om alle plussen en minnen tegen elkaar af te wegen dan jij dat bewust kunt. Bovendien vangt het signalen op die jij niet waar kunt nemen. Maar wanneer emoties de overhand nemen, kun je beter op je ratio afgaan. Niet de discussie aangaan, maar weglopen bijvoorbeeld. Je eerste impuls onderdrukken dus juist.

Lessen in beslissen2014-02-25T21:04:10+01:00

Verfrissend luchtje

Heb je regelmatig last van hoofdpijn, vermoeidheid of sufheid? Ga dan eens na hoe het met de ventilatie gesteld is in jouw omgeving. Uit recent onderzoek op scholen blijkt dat verse luchttoevoer niet alleen het welbevinden verbetert, maar ook een geweldig effect heeft op de leerprestaties. In sommige gevallen werd een verbetering van 15% gemeten! Je brein heeft voldoende zuurstof nodig. Of je nu op school bent, op je werk of thuis. Een raampje openzetten helpt, maar beter is het als de lucht kan circuleren. Ook te droge lucht kan trouwens irriterend werken. Wees je bewust van het belang van de luchtkwaliteit op je prestaties. Met luchtbevochtigers en ventilators kun je zelf invloed uitoefenen op het binnenklimaat.

Verfrissend luchtje2013-06-21T16:45:47+02:00

Onsamenhangend

Heb je soms ook het gevoel dat je hoofd overloopt en dat je behoorlijk chaotisch bezig bent? Maak je geen zorgen, je bent niet de enige die daar last van heeft! Deze ‘stream of consciousness’ (onsamenhangende stroom van gedachtes, gevoelens, associaties en taken) is zelfs gebruikt voor een bekende verteltechniek, die auteurs als James Joyce en Virginia Woolf toepasten in Ulysses en Mrs. Dalloway. Dat neemt niet weg dat het behoorlijk vermoeiend is om steeds afgeleid te raken door allerlei (gedachten)prikkels. Je kunt ingevingen natuurlijk parkeren in een notitiesysteem zoals Evernote of OneNote, of jezelf een bericht sturen met Braintoss of Captio. Maar verzet je niet de hele tijd tegen de stream of consciousness. Soms helpt het om er even aan toe te geven. Laat die gedachtes maar komen en gaan, dan word je vanzelf rustiger.

Onsamenhangend2013-02-21T08:16:33+01:00

Gewoontes kweken

Je hersenen zijn altijd op zoek naar manieren om gedrag te automatiseren. Er ontstaat dan een ‘geheugenspoor’ tussen de zenuwcellen. Hoe vaker je bepaald gedrag vertoont, hoe dieper het geheugenspoor en hoe gemakkelijker (en onbewuster) dit gedrag gaat. Zo’n automatisch pad wordt niet alleen gebruikt voor gedrag, maar ook voor gedachtes en overtuigingen. Heb je bijvoorbeeld de neiging veel te piekeren, dan schiet je dus steeds sneller in de ‘piekermodus’. Je kunt ook bewust nieuwe automatismen creëren. Die moet je dan wel vaak herhalen voor je van een automatisme kunt spreken. Onderzoek toont aan dat het minstens zes weken duurt voordat een nieuw geheugenspoor enigszins ingesleten is. Lukt het creëren van een gewoonte niet meteen, geef dan niet te snel op. Reeds bestaande geheugensporen kun je activeren, en hoe vaker je dat doet, hoe gemakkelijker het gaat.

Gewoontes kweken2012-12-31T10:21:04+01:00
Ga naar de bovenkant