‘Ik heb wel een harde kont!’ schrijft een van de deelnemers in de chat. Mijn eerste online lesdag zit erop. Vorige week is er een nieuwe opleidingsreeks gestart en helaas moesten we daarvoor uitwijken naar de virtuele wereld. Gelukkig zijn de deelnemers heel tevreden, maar ook ik heb een houten bips. We namen dan wel pauzes, maar het blijft lastig om voldoende te bewegen als je werkplek maar uit een paar m2 bestaat.
Vermoedelijk ben ik niet de enige die zo’n lockdown vooral zittend achter een scherm doorbrengt. Bij wie de pauzes erbij inschieten, de koffie koud wordt, het zomaar ineens half vier is terwijl je nog niet hebt geluncht (!) en de weegschaal evenzoveel extra kilo’s aangeeft als er lockdowns zijn geweest.
Ik verricht mentale arbeid en mijn lat ligt hoog. Bijna zonder het te merken lever ik daardoor welbevinden in. Gelukkig heb ik veel plezier in mijn werk. Ik sta energiek op, ik heb er zin in en de dag vliegt voorbij. Maar sinds kort bezoek ik weer een stoelmasseur en dat is foute boel.
Volgens het Effort-Recovery model van Meijman (1989) moet er tegenover werkinspanning altijd hersteltijd staan om gezondheidsschade te voorkomen. Er zijn twee vormen van hersteltijd: gedurende het werk (1) en na afloop van het werk (2). Wanneer je tijdens je werk regelmatig pauzeert, voorkom je dat mentale en fysieke vermoeidheid te ver oploopt. Dat is namelijk ongunstig voor je concentratie: je gedachten dwalen daardoor gemakkelijker af. En op de lange duur krijg je last van lichamelijke kwaaltjes, zoals ik.
Onder hersteltijd ná het werk verstaan we helemaal loskomen van je werk. Er niet meer aan denken of over piekeren, want morgen is er weer een dag. Lukt dat niet, dan kun je namelijk niet echt ontspannen. Je geest, maar zeker ook je lijf behouden een bepaalde alertheid. Daardoor ontstaat iets wat we de herstelparadox noemen: steeds meer tijd nodig hebben om te herstellen van het werk, tot iemand uiteindelijk dodelijk vermoeid raakt. Ook als je alleen mentale arbeid verricht.
Terwijl ik dit zit te typen, voel ik hoe gespannen mijn schouders zijn. De druk achter mijn ogen neemt toe, en ik merk dat ze droog zijn geworden. En hé: mijn maag rommelt! Heel duidelijke tekenen dat ik lang genoeg achter dit scherm heb gezeten.
Het zijn precies de signalen die we onderdrukken als we lekker bezig zijn, iets af willen maken of een deadline willen halen, zoals ik. Ik pas de titel van deze nieuwsbrief aan als boodschap aan mezelf en aan de lezer. Mijn tip:
Neem een pauze als je lijf erom vraagt
Wat kun je nog meer doen om mentale vermoeidheid te voorkomen? Een paar adviezen:
- Bouw minipauzes in, zoals deze of deze;
- Doe tijdens je pauze iets tegenovergestelds: als je veel gezeten hebt, ga dan lopen. Als je veel schermtijd had, gun je ogen dan rust;
- Verander van rol tijdens je breaks: er is niets op tegen om de was op te vouwen of een boodschap te doen. Zo kom je even helemaal los van je werk;
- Plan afspraken niet rug aan rug, maar met minimaal tien minuten er tussenin (en vertel er ook bij waarom, dan geef je meteen het goede voorbeeld);
- Doe een powernap, een meditatie of een mindfulnessoefening (maar zoiets als dit is ook heel goed!);
- Ga na of je je na werktijd binnen een uurtje weer helemaal hersteld voelt. Als dat zo is, zit het met jouw balans wel snor.
Nog een tip lezen? Maak hier je keuze. Of bestel Het ABC van plannen, organiseren en optimaliseren.