Jon Kabat-Zinn, grondlegger van de mindfulnesstraining in zijn huidige vorm, beschrijft mindfulness als ‘aandacht geven op een speciale manier: doelbewust, in het huidige moment en niet-oordelend’.
Dit gewaar zijn, de toestand van mindfulness, maakt het mogelijk dat je gevoelens of gedachten waarneemt zonder je er al te sterk mee te identificeren en zonder direct in actie te schieten of gestrest te raken. Zo ontstaat er ruimte tussen waarneming en respons. Je koppelt je innerlijke toestand dus los van de ervaring.
Doen of zijn
Bij mindfulness onderscheiden we een doe-modus versus een zijn-modus. De doe-modus gebruik je om zaken aan te pakken en te veranderen. Er valt een glas water om en je rent naar de keuken om een dweil te pakken. Opdeppen, klaar. Je ontdekt een fout in een ontwerp en je herstelt die. Ook weer gebeurd.
Maar sommige problemen laten zich niet zomaar wegpoetsen. Een irritatie, zorgen over je baan of een slechte verstandhouding met een collega: daar heb je veel minder grip op. Helaas: in de doe-modus blijft je geest voortdurend checken en controleren of het probleem al is opgelost. Het gevolg is innerlijke stress.
Tegenover de doe-modus staat de zijn-modus. De zijn-modus concentreert zich op het toelaten en onder ogen zien van wat er is zonder druk of de behoefte om iets te veranderen. Je geest is niet meer bezig om problemen te constateren en vervolgens in actie te komen om die te verhelpen. Integendeel: het is zoals het is.
Zo maak je je los van cirkelredeneringen, gepieker en ergernissen. Het effect is dat er ontspanning, ruimte en nieuwe inzichten ontstaan. Hoe beter je kunt schakelen tussen ‘almaar doen’ en ‘gewoon zijn’, hoe groter je mentale veerkracht en je vermogen om te bezinnen.
Oefening
Wil je de zijn-modus trainen? Daar leent deze oefening zich goed voor.
- Trek je terug in een rustige omgeving, zet je telefoon op stil. Sluit de ogen en complimenteer jezelf met het feit dat je deze tijd hebt genomen.
- Word je gewaar van je lichaam en de stroom van gedachten, emoties of fysieke sensaties. Je hoeft dat alles nu niet te analyseren, of er een oordeel over te hebben of uit te pluizen hoe het precies in elkaar zit. Alleen maar jezelf toestaan om in het hier en nu te zijn, te midden van alles wat zich aandient.
- Blijf zo een paar minuten met gesloten ogen zitten.
- En complimenteer jezelf dat je de tijd hebt genomen.